Als ook de Eerste Kamer het voorstel goedkeurt, komt een eind aan het medisch beroepsgeheim, zeggen tegenstanders van de nieuwe maatregel. Zonder goedkeuring van de patiënt kan een zorgverzekeraar in diens dossier kijken. Er hoeft alleen maar een verdenking te zijn van fraude – door de patiënt, óf door een zorgverlener of tussenpersoon.

Achteraf bericht

De verzekeraar moet de patiënt straks achteraf binnen drie maanden laten weten dat hij het dossier heeft ingezien. Maar Patiëntenfederatie Nederland vindt dat mensen het moeten weten vóórdat een verzekeraar hun gegevens bekijkt. “Sterker nog”, zegt directeur Dianda Veldman, “hij moet toestemming geven aan de verzekeraar. Het dossier is van de patiënt. Die bepaalt wie erin mag kijken en waarom.”

Het wetsvoorstel is er gekomen omdat minister Schippers (Volksgezondheid) vindt dat de zorg beter moet worden gecontroleerd. Een paar jaar geleden dacht ze nog dat in de zorg elk jaar voor 6 tot 7 miljard werd gefraudeerd. Daar moest iets aan gebeuren: als verzekeraars nou zonder veel gedoe in patiëntendossiers konden kijken, zouden ze veel sneller uitvinden of er ook echt sprake was van fraude.

Fraude veel kleiner dan gedacht

Maar de fraude met zorggeld blijkt veel kleiner dan Schippers dacht. In 2015 ging het om 11 miljoen euro. Patiënten namen daarvan 1,4 miljoen voor hun rekening. Dat is 0,015 procent van het zorgbudget, constateert de Privacy Barometer. D66 en SP lieten vorige week in de Tweede Kamer al weten dat het wetsvoorstel zijn doel voorbijschiet: dat het medisch beroepsgeheim onder druk komt te staan voor een fraude van 0,015 procent, vinden ze ‘niet-proportioneel’.

De zorgverzekeraars krijgen geen directe elektronische toegang tot de dossiers, maar kunnen het alleen inzien via de zorgverleners, zoals artsen en apothekers. Die mogelijkheid ‘blijft bij ons binnen een kleine, vast omschreven groep van medisch adviseurs’, zegt een woordvoerder van een grote verzekeraar. “Het is zeker niet zo dat iedereen er straks in kan grasduinen”, zegt ze.

Risicoselectie

Dat mensen bang zijn dat ze bij de overstap naar een andere verzekeraar geweigerd kunnen worden op grond van hun ziekteverleden, speelt volgens haar geen rol. “We hebben acceptatieplicht. Risicoselectie is in Nederland absoluut geen onderwerp onder verzekeraars.”